Werkbezoek september 2023 Uitgebreid verslag

Verslag bezoek Oekraïne 4-9 september 2023

Deelnemers: Leen Luchtenburg, Arno Kortleven, Jaap Heijboer (verslag).

Bezochte plaatsen: Lviv, Novograd, Zythomyr, Tsjernihev, Kiev, Berdytsjiv.

4/9 Aankomst Lviv, hotel Chahari te Lypnyky 20.30 uur.

Ontmoeting met hartchirurg dr. Oleksiy Myshakivsky. Samen met hem hebben we zijn opslagplaats in Lviv bezocht. Daar was een nieuwe zending met medische hulpgoederen aangekomen, niet via Soegg, maar via mw. Inge de Wit, directeur van centraal instituut ziekenhuizen in Nederland. Het betreft veel goederen in goede staat (zie bijlage met foto’s), het zijn o.a. ziekenhuisbedden, operatielampen behandeltafels, etc. De inventarisatielijst daarvan wordt nog geleverd (aan Arkady). De bestemmingen moeten eveneens nog bepaald worden. Als er geen geschikte bestemmingen gevonden worden, houdt het ziekenhuis van dr. Myshakivsky zich aanbevolen. Onder de goederen bevinden zich ook twee pallet met medicijnen voor het oncologie ziekenhuis in Zythomir en verder medicamenten die voor een psychiatrisch ziekenhuis bestemd zijn.

5/9 Novograd.

Ontmoeting met Arkady en de directeur van het stadsziekenhuis dr. Vasily Boris.

Novograd heeft 178.000 inwoners en het stadsziekenhuis biedt plaats aan 850 patiënten en heeft de beschikking over 136 artsen, per jaar: 5000 grote operaties en 14000 patiënten die een bed bezetten. De bezettingsgraad is 85% tevens rekening houdend met het vrijhouden van 25% voor oorlogsslachtoffers. Er is een eerste hulp en een trauma afdeling, een IC, revalidatie en Gyneacologie. Verder zijn er in de stad nog twee kleinere ziekenhuizen. Nu zijn er veel jonge artsen en eigenlijk is er geen goede inwerkperiode geweest, maar zij hebben de moderne apparatuur heel snel onder de knie.

Er is een goed contact met andere ziekenhuizen in de Oblast Zythomyr. Het gaat om 25 + 15 (onderscheid?) ziekenhuizen in deze oblast. Zo had Vasily gisteren een ontmoeting met een vertegenwoordiging van het ziekenhuis in Berdytsjiv. Observatie: goede artsen, maar veel te weinig spullen daar.

Vasyli werkt al tien jaar samen met Arkady en heeft al veel spullen mogen ontvangen. Ook ontvangen zij overheidshulp. Nu is alles redelijk op peil. Op de revalidatie afdeling is 70% van de spullen afkomstig uit Nederland. Hij noemt ook het filmpje dat van het ziekenhuis in Ovruch is gemaakt waar veel uit Nederland ontvangen is.

Zijn grootste probleem is de bouwkundige staat van het ziekenhuis. Er gaat te veel geld naar reparaties en renovaties. Gelukkig is er begonnen aan de bouw van een operatie afdeling. De achtergrond van deze problematiek zijn bouwvoorschriften en bureaucratie (zeer veel schijven en daardoor een “helse martelgang” met certificaten, bestekken en controlerende organen). Een bezoek van de minister zou perspectief kunnen bieden om tot een doorbraak te komen. De revalidatie afdeling is ook dankzij hem tot stand gekomen.

Het onderhoud van de apparatuur, wordt net als bij vrijwel alle andere ziekenhuizen gedaan door de onderscheiden leveranciers of door breder werkende bedrijven. Dit is ook weer ingegeven door de garanties op de apparatuur. Helaas verdienen deze bedrijven er teveel aan. Voor eenvoudige eerstelijns zorg is wel iemand beschikbaar. Iets gezamenlijk inrichten in de oblast voor deze zaken stuit op wetgeving met als gevolg verplichte aanbesteding voor de dergelijke dienstverlening. Wat uit de humanitaire hulp komt kan men in principe zelf onderhouden, maar men is daar niet op ingericht en maakt nu gebruik van het “toverstokje” Andreij. De burgemeester van Lviv kreeg wel veel voor elkaar, maar is (mede) daardoor in opspraak gekomen.

Bij een rondgang door het ziekenhuis zijn o.a. de door de Soegg geschonken spullen bezichtigd (zie bijlage met foto’s).

Waar is nog behoeft aan?

Een narcose apparaat (staat gereed voor hun), een operatietafel bij gyneacologie en 4 of 5 operatielampen.

6/9 Tsjernihiv. Vertrek 5.00 uit Zythomyr.

Onderweg, 20 km voor Kiev waren we er getuige van dat twee Russische raketten uit de lucht werden geschoten (een flits en daarna een zwarte wolk), waarvan van 1 raket de brokstukken naast de snelweg terecht kwamen. Zo ervaar je Gods bewarende hand.

Tsjernihiv is een zwaar getroffen plaats, redelijk dicht bij de Russische grens, vlakbij de vorige frontlinie (1,5 kmr), waarbij het ziekenhuis gedeeltelijk verwoest is. Het ziekenhuis is het zwaarst getroffen in de oblast. Op 19 augustus was er nog een raketaanval op klaarlichte dag op een theater, waarbij verschillende slachtoffers zijn gevallen.

Bij het rayonziekenhuis werden we opgevangen door dr. Vladimyr Nikolayovitch, de medisch directeur die tot deze dag ook waarnemend algemeen directeur was. Vervolgens maakten we kennis met de nieuwe algemeen directeur dr. Ina Fesenko (het was haar eerste werkdag) en hoofd financiën Olga …. Het ziekenhuis heeft 295 bedden, 15 kinderbedden, 20 kraambedden en 5 voor pas geborenen. De chirurgie werkt met laparascopie. Er is een revalidatie afdeling waar veel vraag naar is (militairen), een trauma afdeling, poliklinisch en een infectie afdeling met boxen. Een probleem bij hun is dat veel dorpsmensen veel te laat om hulp vragen.

Omdat dit verkennende bezoek het eerste contact was, is het werk van de Soegg toegelicht. Gevraagd werd wat de begrenzing van de hulp is. Dat is vraag en aanbod, waarbij het gaat om medisch ondersteunende apparatuur, minder laboratoriumapparatuur, verder OK-tafels en lampen, (medisch) meubilair.

Waar is behoefte aan?

Veel apparatuur in het ziekenhuis is uiterlijk goed, maar is aangetast door de explosies. Het is maar de vraag of het nog gereviseerd kan worden. Ook hier wordt het onderhoud gedaan door de leveranciers en een bedrijf dat meer in de breedte werkt. Het is voor hun niet interessant een eigen technicus in dienst te hebben, want die moet dan ook een reeks aan licenties hebben. Vladimyr heeft een lijst opgesteld met wensen voor het ziekenhuis. Deze zou deze dag nog gemaild worden naar Arkady.

In ieder geval is er behoefte aan 2 OK-tafels, 2 lampen, OK-afvalbakken, een endoscopische opstelling, 1 laparascopie opstelling en een urine analyser, een lactose-en glucose analyser (gebeurd nu handmatig) en ook revalidatie spullen. Verder is er ook behoefte aan bedden, maar het probleem is dat men oude gebouwen heeft met te smalle deuren. Vladimyr vraagt of wij willen aangeven wat wij in de aanbieding hebben.

Aangegeven wordt dat dit een kennismakingsbezoek is. Gevraagd wordt of voor een langdurige samenwerking een memorandum opgesteld moet worden.

Een korte rondleiding volgde (zie bijlage met foto’s). De infectie afdeling. Deze was helemaal verwoest, de zuurstofflessen lagen 100 m verder. Men heeft wel zuurstof, maar geen perslucht. Het ventilatiesysteem is nu prima en van derden zijn bedden verkregen. De foto apparatuur is heel oud en werkt nog met een filmpje.

De poli is niet veilig en daarom niet toegankelijk. Op de OK staat een heel oude tafel. Bij de trauma OK is een pover ingerichte gipskamer. Wel is voor de OK laparoscopie en anesthesie door de USA verstrekt. Bijna alles was door de drukgolven kapotgegaan.

Tenslotte volgde een bezoek aan de schuilkelders. Dat was heel indrukwekkend. Een oude (1972) smerige en stinkende atoomkelder met een wanddikte van 1,20 m. Men heeft daar met 300 mensen en ook militairen een maand in gezeten. Het toilet was buiten. Er was wel voldoende voedsel en hout (?). Vladimyr liep daar rond met een machinegeweer (er zaten vermoedelijk ook verraders tussen ) en voerde ook noodzakelijke operaties uit. Men ruimde zelf op. “We hebben stand gehouden en we gaan door”.

Nu zijn er bouwplannen voor 11 mln incl. apparatuur. Daarover zijn gesprekken met de overheid en een Frans bedrijf. De instelling functioneert nu min of meer volledig.

6/9 15.00 uur bezoek ziekenhuis Kiev, afd. cardiologie.

Daar ontmoetten we dr. Vitaly Demanuchuk. Onze indruk was dat dit een zeer modern ziekenhuis is en compleet “state of the art”. Dit in tegenstelling tot de andere bezochte ziekenhuizen.

We zijn door Vitaly rondgeleid. Hij heeft destijds nog een opleiding gevolgd in het Dijkzicht ziekenhuis.

De poli bevat alle specialismen, incl. tandarts ivm mogelijke infecties. Er is een IC met 27 bedden, 5 OK’s voor gezamenlijk 10 operaties per dag. Nu waren er 250 militairen, waarvan 180 geopereerd. Zij kwamen uit andere ziekenhuizen.

Het probleem is veroudering van apparatuur en daarmee de betrouwbaarheid. Er kan dus plotseling iets uitvallen. Ook de apparatuur komt van veel verschillende leveranciers, wat het onderhoud bemoeilijkt. We hebben tenslotte nog een kijkje achter het glas genomen op de OK waar een vaatoperatie werd uitgevoerd.

Tot slot kregen wij een brief mee van de baas van Vitaly met de belangrijkste wensen. (Zo te zien gaat dit onze mogelijkheden te boven en trekt dit en onze algehele indruk een samenwerking met dit ziekenhuis in twijfel).

7/9 9.30 uur 2^e stadsziekenhuis.

Ontvangst en gesprek met de medisch directeur die de jongste ontwikkelingen toelicht.

Er is nu relatief veel sprake van militaire chirurgie die behoorlijk afwijkt van de normale gang van zaken en dat is toch lastig overschakelen. Er is hierover contact met een Engelse arts, dr. Edwards die sinds 1991 in alle conflictgebieden is geweest. Bij het begin van de oorlog, toen de gevechtshandelingen nog in de buurt waren, lag de bezetting met militairen nog gemiddeld op 120, nu op 30. Op dit moment komen er evacuatietreinen en is er meer 2^e  lijnszorg. Revalidatie is nu heel belangrijk. Men is ook bezig met het inrichten van een zaal hiervoor. Men gaat inschrijven op een project voor ambulante revalidatiezorg. Verder is op 1 augustus een afdeling voor neurochirugie geopend. De volgende stap is het inrichten van een neurocentrum voor samenwerking met neurochirurgen en neurotherapeuten. Nu worden gewone laparoscopische ingrepen gedaan alsook met de angeograaf. Kortom het hele spectrum neurochirurgische operaties. Met 6 specialisten is het mogelijk nu die zorg te bieden. Per jaar worden 450 mensen met een beroerte geholpen. Men probeert het sterftecijfer omlaag te krijgen. Daarom zijn er ook nog vervolgstappen nodig. De laatste jaren is de zorg in dit ziekenhuis sterk ontwikkeld, wat ook tijdens het bezoek, na het bezoek in maart, zichtbaar en merkbaar was. De kwaliteit van de zorg is nu nr. 1 in de oblast. Dat komt omdat mensen zich ontwikkelen en daardoor blijven. Met de juiste spullen kunnen ze interessant werk doen. Als ze geen interessant werk hebben gaan ze (jonge mensen) naar het buitenland. Helaas zijn er tijdens de oorlog toch 4 jonge artsen naar het buitenland vertrokken. De gemiddelde leeftijd is nu 45 jaar.

Qua apparatuur is de grootste uitdaging en behoefte de angeograaf. Deze wordt te intensief gebruikt en veroorzaakt ook een wachtrij. Er is een 2^e nodig. Vaat- en neurochirurgen werken beide met hetzelfde apparaat.

Vervolgens was er een rondleiding, waarbij ook langs de geschonken apparatuur en andere spullen gegaan is.

 

Waar is nog behoefte aan?

Voor cardiologie kan men wel extra apparatuur gebruiken, maar dat hangt wel af van de modificatie. De IC is weliswaar voorzien van zuurstof, maar er is nog geen perslucht. Dat laatste is overigens wel voorbereid. Als er een compressor komt, dan komt er ook een gebouw daarvoor. De indruk is dat er veel gebeurd is sinds maart en dat alles er eigentijds uitziet. Op de OK was op dat moment de neurochirurg bezig. Hij bezette de angeograaf, zodat die voor de cardio op dat moment niet beschikbaar was. Men zou graag zo’n extra apparaat hebben, bij voorkeur Philips, kosten 1,2 mln.

De CT-scan die al een halfjaar is bezit is, kan volgende week eindelijk gebruikt worden. Oorzaak; door bureaucratie lang wachten op toestemming.

7/9 11.00 uur. Bezoek van de directeur van het ziekenhuis van Ovruch, dr. Shuban Valentine, aan de House of Bread.

Het feit dat zij 140 km heeft afgelegd voor een gesprek van 20 minuten onderstreept het grote belang wat zij hecht aan de ondersteuning van de Soegg. Zij meldt dat de Cebo en de doorlaatbare röntgentafel geleverd (2 maanden na het bezoek in maart) en in gebruik genomen zijn en spreekt haar erkentelijkheid daarvoor uit. Op dit moment zijn er problemen met de revalidatie afdelingen in het land. Daardoor komen er ook meer patiënten naar hun toe. Ze zijn begonnen met renovatie en maken ook een nieuwe van 700 m2, met deuren van 1,5 m breed. Veel apparatuur van de Soegg wordt daar geplaatst. De aanbesteding wordt gedaan. Zij overhandigd ook de tekening van deze complete nieuwe afdeling, incl. badkamers en artsenkamers. Het is qua zorgvraag actueel. Nu zijn er 20 militairen voor revalidatie.

Er is veel van de Soegg ontvangen, waarvan dankbaar gebruik wordt gemaakt. Er is desondanks nog veel apparatuur nodig. Zij levert vandaag nog een lijst aan van wat er nog ontbreekt. Er is een team vastgesteld. De mensen willen graag meewerken. Behoefte is er ook aan financiële steun. Het doel daarvan kan helder worden omschreven. Arkady is in dat geval bereid de afgekaderde hulp op te stellen.

Tot slot brengt zij de hartelijke groeten over van de burgemeester en ook een uitnodiging van hem. Het bemoedigt hun dat wij helpen en meedenken.

7/9 12.15 uur. Bezoek aan het ziekenhuis te Berdytsjiv.

Berdytsjiv is een van oorsprong joodse stad. Er zijn hier in de vorige eeuw 70.000 joden omgebracht. Ook nu is nog een aanzienlijk deel van de populatie joods. Ontvangst door de nieuwe directeur en zijn adjunct, de vervangend directeur, hoofd gynaecologie en de stadspastor. Later voegde zich ook de burgemeester bij het gezelschap. Met hem is er veel contact. Hij is bijvoorbeeld ook gevraagd te bemiddelen voor een luchtcompressor. Meegebracht werd een zuilen OK-tafel die aan de ziekenhuisdirectie werd overhandigd. Daarna volgde een rondleiding door het ziekenhuis (zie bijlage met foto’s).

In het ziekenhuis worden veel operaties gedaan; 3500 per jaar. In het nieuwe gedeelte zijn de OK’s, 4 stuks. De patiënten komen vanaf het oude gebouw naar het nieuwe om geopereerd te worden. De ontvangstruimte en de 1^e hulp zijn inmiddels gerenoveerd met overheidsgeld en voorzien van moderne apparatuur. Ook een nieuw röntgenapparaat is geïnstalleerd, een kleine ingerichte OK ( beiden geen spullen van de Soegg). Er zijn 4 OK zalen met ieder twee tafels. Soms worden in één zaal twee operaties tegelijkertijd uitgevoerd. Twee tafels zijn nog uit de sovjet tijd (30 jaar oud). Deze zijn voor spoedeisende gevallen. Het diathermie apparaat is uit 1985. De lampen in de OK’s kunnen niet gefocust worden, dus moeten de tafels omhoog en omlaag worden bewogen tijdens de operatie. De enige goede tafel die er staat is van de Soegg, echter met een oude lamp. Bijna alle operaties worden laparoscopisch uitgevoerd. Men heeft de beschikking over een hypersonische scalpel. De lans (600 euro) is een disposable, maar men heeft uitgevonden hoe deze te steriliseren en in plaats van eenmalig 20 maal te gebruiken. Men kan nu bijna alles opereren wat men wil met deze apparatuur. Toch troffen wij in onze rondgang, ook over de OK’s, veel gedateerde spullen aan.

De trauma afdeling maakte een povere indruk. De verbandkamer is met eigen middelen opgeknapt. Een behandeltafel is nodig. Op de gipskamer ontbreekt een gipszaag.

Op de veteranenkamers is nog van alles nodig. Op de fysiokamer is verouderde apparatuur. Hoognodig zijn daar hoog/laag banken. (Opmerkelijk is dat Leen later op de dag een mail vanuit Nederland ontving waarin onderzoeksbanken werden aangeboden.) Verder is er een vraag naar rolstoelen. De directeur gaf ook aan dat hij geen beschikking heeft over een Cebo.

Er is heel veel verouderd in dit ziekenhuis, kasten die bijna uit elkaar vallen. Slecht meubilair en op het lab (?) een koelkast uit 1950.

Een inventarisatie van benodigde spullen moet nog volgen.

 

Terug in the house of bread kwam generaal majoor Ahtohiok op bezoek die Leen hartelijk toesprak voor al het werk door hem verricht en hem een medaille uitreikte.